Ruscus aculeatus (Tavşanmemesi)

Buradanara Paylaşımları
Fotoğraf: Fazlı Yurtsever

Tavşanmemesi (Ruscus aculeatus), Ruscaceae familyasından 20–50 cm yükseklikte, her dem yeşil, çok yıllık, yaprak biçimindeki dalları sert ve batıcı, çalı görünüşlü bir bitkidir.

80 cm büyüyebilen Gövde dik ve sert olup, basitçe dallıdır. Dallar üst bölümde almaşlı dizilişlidir. Yapraksı gövdeler sert uçludur ve dokunulduklarında acıtıcıdır. Popüler bir süs bitkisidir.

Doğal olarak Avrasya’da yayılış gösteren bitki Meşe ormanları ve kayalık yamaçlarda görülür.

Dilimizde Tavşan kirazı, Silcan, Emir, Fare dikeni, Herdemtaze, Sıçan dikeni, Tavşanmemesi, Tavşan topuğu, Yabani mersin, Kuşkondurmadikeni ve Çalısüpürgesi adları ile bilinmektedir.

Deniz seviyesinden 400 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilen bitki ocak ve nisan ayları arasında çiçek açar.

Cins adı Antik Yunanca gaga anlamına gelir. Cinse bağlı Ruscus aculeatus‘un yapraksı gövdeleri (cladode) sivri uçludur ve kuş gagasını andırır. Türkçe yaygın adı olan tavşanmemesi ise açıkça bitkilerin meyvelerine işaret etmektedir. Tür adı Latince dikenli anlamına gelir. Yapraksı gövdelerin sert ve batıcı uçlarına işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Ruscus myrtifolius aculeatus”tur.

Genç sürgünler pişirilerek tüketilebilir. Kavrulmuş tohumu kahve olarak içilebilir.
Çiçekli dalları ve rizomları kullanılır. Hafif reçine kokulu, önce tatlımsı ve sonra yakıcı lezzetlidir.

İdrar söktürücü ve taş düşürücüdür. Kan dolaşımını harekete geçirir. Ödem azaltıcı etkisi vardır. Meyveleri müshil etkilidir. Müshil, iştah açıcı, ateş düşürücü, arındırıcı, terlemeyi arttırıcı, idrar söktürücü ve damar büzücüdür. Hemoroit tedavisinde harici olarak uygulanır.

Yüksek tansiyon tedavisinde kullanıldığında dikkatli olunması gerekir.

Olgun sürgünler deterjan ya da süpürge olarak kullanılabilir. Smilax excelsa (dikenucu) meyveleri ile tavşanmemesinin dalları kombine edilerek kokina adı ile özellikle aralık ve ocak ayları arasında çiçekçilerde satılır. Bitki Yahudi mersini olarak da bilinir, çünkü Yahudiler Sukot bayramında bu bitkiyi kullanır.

tr_TRTurkish
Araç çubuğuna atla