Written by Yaygın olarak bir saatlik çiçek, mesane ebegümeci, mesane ketmisi, mesane otu, puarangi ve venedik ebegümeci olarak adlandırılan Hibiscus trionum, Eski Dünya tropik ve subtropiklerine özgü yıllık bir bitki olup dilimizde Yabani bamya olarak anılmaktadır. Hem yabani ot olarak hem de bahçe bitkisi olarak yetiştirilerek Güney Avrupa’ya yayılmıştır.
Hibiscus trionum, toprak yüzeyinin yakınında birçok ince yanal köke sahip güçlü bir ana kökten büyüyen, çok dallı, bir yıllık ila kısa ömürlü çok yıllık bir bitkidir; 25 – 70 cm boylanabilir. Genellikle ‘Bir Saatlik Çiçeği’ olarak adlandırılır çünkü beyaz çiçekleri solmadan önce sadece birkaç saat açar.
Bitki, gıda ve ilaç olarak yerel kullanım için vahşi doğadan toplanır. Bazen süs olarak yetiştirilir.
Tohumdan elde edilen yağ gossipol içerir. Bu maddenin yutulduğunda erkeklerde sperm seviyelerinde azalmaya ve kısırlığa neden olduğuna inanılmaktadır.
Doğal vatanı belirsiz olan Hibiscus trionum, Avrupa, Asya ve Afrika’nın tropikal ve ılıman bölgelerinde geniş çapta doğallaştırılmış olup Doğu Avrupa’da ekili toprak ve atık yerler de; tropikal ve subtropikal kuşak boyunca nemli veya ıslak bozulmuş topraklarda yaygın olarak gözlemlenmiştir.
Hibiscus trionum soğuğa çok dayanıklı bir bitki değildir, birkaç derecelik don nedeniyle zarar görür veya ölür. Tropik bölgelerde uzun ömürlü olma olasılığı daha yüksekken, orta derecede uzun bir büyüme mevsimi olan soğuk iklimlerde genellikle bir yıllık olarak başarılı bir şekilde yetiştirilebilir.
Tam güneşte korunaklı bir konumda iyi drene edilmiş, humus açısından zengin, verimli bir toprağı tercih eden Hibiscus trionum gölgeyi sevmez.
Bitki genellikle tarımdan kaçar ve doğallığa geçer. Ancak, kolayca kontrol altında tutulur ve nadiren ciddi bir baş belasıdır.
Mutfak değeri
Genç yapraklar ve genç sürgünleri çiğ veya pişmiş yenilebilse de yapışkansı ve jelatinsi kıvamı nedeni ile genelikle tercih edilmemektedir.
Çiçekler de çiğ veya pişmiş yenebilse de Müsilajlı, yapışkansı ve jelatinsi kıvamı nedeni ile, genç yaprakları ve sürgünlerinde olduğu gibi, genelikle tercih edilmemektedir.
Bitkinin yenilebilir kökleri çok lifli olup yapışkansı ve jelatinsi yapılı, çok fazla aroması yoktur.
Tıbbi kullanım durumu
Çiçekler idrar söktürücüdür. Kaşıntı ve ağrılı cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılırlar.
Kurutulmuş yaprakların balgam söktürücü ve mideye iyi geldiği söylenmektedir. Siğilleri tedavi etmek için kullanılırlar.
Yerden yukarı sürgünlerin infüzyonu yaraları temizlemek için kullanılır; ağrıyı hafifletir ve yaranın kurumasına yardımcı olur. Ayrıca yuvarlak kurtlara karşı tedavi olarak ve mide ilacı olarak kullanılır.
Ancak yukarıda da belirtildiği gibi tohumdan elde edilen yağ gossipol içerdiğinden ve bu maddenin yutulduğunda erkeklerde sperm seviyelerinde azalmaya ve kısırlığa neden olduğuna bilgisinden dolayı tıbbi kullanımında yetkili bir uzman ile görüşmenin en doğru yol olacağı kanaatindeyim .
Yetiştirme
Tohum – ayrı bir yerde veya kaplarda ekin. Çimlenme genellikle oldukça hızlıdır. Kaplarda yetiştirilen fideler, işlenecek kadar büyük olduklarında ayrı saksılara dikin ve 10 cm veya daha uzun olduklarında kalıcı konumlarına dikin.
Turkish 
English