Written by 
Deve güreşi, genellikle Ege (Selçuk, Germencik, Muğla, Denizli), Marmara (Balıkesir, Çanakkale) ve Akdeniz (Burdur, Isparta, Antalya) bölgelerinde düzenlenen ve Yörük kültürüyle ilişkili olan güreşlerdir. Deve güreşleri, açık meydanlarda yapılır. En son deve güreşi sahası Yenipazar’da inşâ edilmiştir.
Deve Güreşlerinin Tarihçesi
Deve güreşlerinin kökenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, Orta Asya’daki göçebe Türk boylarının yaşam tarzıyla yakından ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu bölgelerde yaşayan insanlar, develeri hem ulaşım hem de yük taşımacılığı için kullandıklarından, bu hayvanlar arasında doğal bir rekabet ortamı oluşmuştur. Zamanla bu rekabet, eğlenceli bir gösteriye dönüşmüş ve farklı kültürlere yayılmıştır. Özellikle Anadolu’da Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde deve güreşleri büyük ilgi görmüştür.
Deve güreşleri, tek hörgüçlü dişi “yoz” develer ile “buhur” adı verilen çift hörgüçlü erkek develerin çiftleşmesinden meydana gelen ve “Tülü” adı verilen erkek develer arasında yapılır. Bu develer yalnızca güreş için “Savran” denilen deve bakıcıları tarafından yetiştirilir. Güreş develeri tıpkı atlarda olduğu gibi soya dayalı olarak seçilir. Güreşçi olacak Tülüler’in güreşçi develerin kanından olmasına özen gösterilir.
Deve güreşleri Ayak, Orta, Başaltı ve Baş olmak üzere dört boyda yapılır ve galibiyetler; kaçırtarak, bağırtarak veya yıkarak elde edilir. Develer tıpkı diğer güreşlerde olduğu gibi pehlivan olarak adlandırılır ve cazgır tarafından anons edilirler. Deve güreşleri genellikle kış aylarında yapılır. Söz gelimi İzmir, Manisa ve Aydın’daki güreşlerin yapılış tarihleri arasındadır.
Deve Güreşlerinin Kuralları ve Seyri
Deve güreşleri, belirli kurallara göre yapılan bir spor etkinliğidir. Güreşin amacı, rakibin ayağını yerden kesmek veya yere düşürmektir. Güreşçiler, genellikle deneyimli kişiler tarafından yetiştirilir ve özel olarak eğitilmiş develerle yarışırlar. Seyirciler, güreş sırasında büyük bir heyecan yaşar ve favori develerine tezahürat yaparlar.
Deve Güreşlerinin Günümüzdeki Yeri
Deve güreşleri, günümüzde de Türkiye’nin birçok bölgesinde düzenlenen geleneksel bir spor etkinliğidir. Özellikle Ege Bölgesi’nde büyük ilgi görmektedir. Bu spor etkinliği, hem yerel halkın hem de turistlerin büyük ilgisini çekmekte ve bölgenin tanıtımına önemli katkılar sağlamaktadır.
Sonuç
Deve güreşleri, sadece bir spor etkinliği değil, aynı zamanda Türkiye’nin zengin kültürel mirasının önemli bir parçasıdır. Bu sporun kökenleri, gelenekleri ve içinde barındırdığı özel terimler, bu etkinliğe olan ilgiyi daha da artırmaktadır.
Türkiye’de geleneksel olarak sürdürülen deve güreşlerinin ilk defa 19. yüzyılda Aydın’ın Germencik ilçesine bağlı Hıdırbeyli köyünde yapıldığı söylenmektedir. Ancak, Münis Armağan’ın “Batı Anadolu Tarihinde İlginç Olaylar” adlı kitabının “Develerin Sonu” bölümünde II. Mahmut döneminde Tire ve civarında deve güreşlerinin yapılmakta olduğu belirtilmektedir.
Turkish 
English