Âdî alakarga ya da bayağı alakarga (Garrulus glandarius), kargagiller (Corvidae) familyasından kanat lekeleri mavi ve beyaz, kuyruk sokumu beyaz, kuyruğu siyah bir kuş türü.
Alakarga (Garrulus glandarius) türlerinde, yaygın olarak kafa tepeleri de vücutları ile aynı renktedir. Ancak Ortadoğu’da yayılım gösteren Garrulus glandarius atricapillus alt türünün kafa tepeside, taç veya şapka benzeri siyah tüyler bulunur.
Çok güçlü, çığlığa benzeyen karakteristik sesleriyle yerlerini hemen belli ederler. Kanadın önündeki mavi renk üzerine siyah çizgiler karakteristiktir. Kendileri aynı zamanda en renkli kargagillerden (Corvidae) birisidir.
Uçuşta beyaz kanat paneli, kuyruk sokumu ve siyah kuyruğu ile hemen tanınır.
Genellikle tek başına ya da küçük gruplar halinde bulunur, ilkbahar gösterilerinde daha büyük gruplar oluşturabilir. Ormanlar, meyve ve zeytin bahçeleri, büyük parklar, bahçeler, bazen de şehir parklarında gözükür.
Uçarken ani bir şekilde kanatlarını vücutlarına tamamen yapıştırıp, uzaklaştırabilirler. Dolayısıyla ibibik gibi kesikli uçuş tarzları ile tanınabilirler.
Ormanlar, meyve bahçeleri ve parklarda yaşayıp ürerler. Ülkemizde neredeyse her yerde görülebilirler. Büyük ormanlık parklar, meşe ağaçlarının bulunduğu alanlar, bağ ve bahçeler gibi ağaçlık arazileri tercih ederler. Ancak çoğunlukla ağaçlık parklarlarda rastlanırlar.
Yemek için topladığı palamutları birer birer toprağa gömebilir. Önce bir delik kazar, palamudu içine koyar ve daha sonra diğer hayvanların bunu fark etmemesi için itinayla deliğin üstünü kapatır. Bu yerleri daha sonra tekrar bulabilmek için dikkatlice işaret koyar. Belli ağaçlar, düşmüş kütükler, kaya parçaları gibi nesneleri işaret olarak kullanır. Hatta bazen buralara küçük taş parçaları taşıyarak bile yanlarına işaret koyabilir. İyi hafızalarına rağmen bazen sakladıkları meşe palatmutlarının yerlerini unuturlar, bu da yeni meşe filizlerinin çıkmasına sebep olur. Sonbahar sırasında gömülü olan meşe palamudu ile; kışın ise fındık, omurgasızlar ve kestanelerle beslenebilirler. Diğer Corvidae üyesi kargagiller gibi yas ve kin tutarlar.
Alakargalar omnivordur, yani her şeyi yerler. Hayvansal artıkları, omurgasızları ve onların larvalarını yiyebilirler.
Etimoloji
İngilizce jay olarak bilinen alakarga veya kestane kargası, halk arasında genelde yaygın alakarga (Garrulus glandarius) türü için kullanılırken; alaca karga ismi ise bazı bölgelerde saksağan (Pica pica) için kullanılabilir. Ayrıca Garrulus glandarius atricapillus alt türü de İngilizce’de “black-capped jay” diye tanımlanır. Dolayısıyla Türkçe, “kara tepeli alakarga” şeklinde gayriresmi bir çeviri yapabiliriz belki.
Öte yandan ne yazık ki İngilizce’de “common” terimi, Türkçe’de hatalı bir şekilde “bayağı” veya “adi” diye yerini almıştır. Bunun doğrusu “yaygın” diye kullanmaktır. Aynı şekilde ek konulmayan tür isminden de “yaygın” terimi anlaşılmalıdır. Örneğin “karabatak” dendiğinde,