Geum rivale L. (Mübarek otu)

Buradanara Paylaşımları
Fotoğraf: Fazlı Yurtsever

Gülgiller (Rosaceae) ailesinden, 20-60 cm boylanabilen, çok yıllık otsu bir türdür. Dip yapraklar tüysü yaprak, 10-35 cm, 3-8 çift düzensiz yaprakçıklı; terminal parçacık 2-7 cm, yumurtamsı-böbreğimsi, kenarlar testere dişli, loblu; yanal parçacıklar daha küçüktür. Sap yaprakları genellikle 3 parçalıdır. Çiçeklenme Mayıs-Temmuz ayları arasında; çiçek kurulu talkım, 2-6 çiçekli; çiçekler sarkık; çanak kahverengimsi-eflatun; dışçanak dilimleri şeritsi, 4-6 mm; çanak yapraklar ~ 10 mm; taç yapraklar pembemsi-krem rengi, küt uçlu veya çentikli, 9-14 mm uzunluktadır ve uzun kabzalıdır. Meyve sert kabuklu, ~4 mm, çiçek başına 100´den fazla; uzantı (rostrum) 8-9 mm, tüylü; karpofor 5-10 mm uzunluktadır.

Doğal olarak batı Asya ve Avrupa’da yayılış gösteren . Galium Rivale L. . Türkiye’de Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1250 ile 3000 m yükseklikler arasında; nemli çayırlıklar ve dere boylarında doğal gelişim gösterirler.

Dilimizde su karanfil otu, su meryem otu, boyluca, mübarekotu olarak bilinmektedir. Tanen, uçucu yağ, gallik asit, sukroz, 1-O-methyl-6-O-kafeoil -β-D glikopiranozit içerdiği kayıtlıdır. Mukozal inflamasyon, hemoroit tedavisinde kullanıldığı ayrıca tonik ve sedatif etkisi olduğu kayıtlıdır.

Bilimsel olarak Geum rivale L. şeklinde tanımlanır. Geum cins adı Yunancada hoş bir koku vermek anlamına gelen geno kelimesinden türetilmiştir; Geum bitkilerinin kökleri ezildiğinde karanfil gibi kokar. Rivale Latincede dere, çay, ırmak anlamına gelen rivus kelimesinden türetilmiştir; sıklıkla türün yaşadığı habitata dikkat çekmek için kullanılır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Araç çubuğuna atla