Orchis mascula (Er salebi)

Buradanara Paylaşımları

20 ila 60 cm büyüyebilen bir bitki, gövde tabanda yeşil ve tepede mor renklidir. Kök sistemi iki yumru ihtiva eder, bunlar yuvarlak ya da elipsoittir. Yapraklar gövde tabanında grup halinde, dikdörtgensi mızraksı, soluk yeşil renkli ve zaman zaman kahverengimsi mor lekelidir. Çiçek kurulu yoğun silindirik, 7,5 ila 12,5 cm uzunluğunda ve 6 ila 20 arası sayıda çiçek taşır. Çiçekler 2,5 cm uzunluğunda ve pembemsi mor ila mor renklerinin değişik tonlarındadır. Yanal çanak yaprak yumurtamsı mızraksı ve dik, ortadaki taç yaprak ile birlikte daha küçüktür. Dudak üç loblu ve dışbükey, kenarları küt dişçikli ve tabanda mor kahverengi beneklidir. Mahmuz silindirik ya da çomaksı ve yatay ya da yükselicidir.

Avrupa’dan İran’a kadar olan bölgede doğal olarak yayılış gösteren Orchis mascula Köknar, Kayın ve Meşe açıklıklarında, yüksek rakımlı alpin çayırlarda görülür. Belgedeki görseller Artvin ili Ardanuc ilçesi civarında çekilmiştir.

Dilimizde Er salebi adı ile bilinen Orchis mascula Mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açar.

300 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Yunanca testis anlamına gelir. Bitkilerin yumru biçimine atıftır. Adını bir satir (yarı keçi yarı insan formunda olan mitolojik varlık) ve bir nimfin oğlu olan Orchis’ten (ὄρχις) almaktadır. Bacchus festivalinde bir rahibeye tecavüze yeltenen Orchis, vahşi hayvanlar tarafından parçalanmış ve orkideye dönüşmüştür. Romalılar satirlerin orkide ile beslendiğini düşünür ve bu nedenle bu bitkilere satyrion derlerdi. Tür adı Latince erkek anlamına gelir. Türün güçlü yapısına işaret eder. Ayrıca bitkinin yumruları testise benzemektedir.

Nektarı olmayan bir türdür ve bu nedenle görünümü ile tozlayıcıları taklit ederek kendine çeker.

Fotoğraf: Fazlı Yurtsever
Araç çubuğuna atla