Arastalı Irgandı Köprüsü

Buradanara Paylaşımları

Eski Türk İslam çarşılarında aynı ürünleri satan dükkânların bulunduğu çarşıya arasta; bu tür dükkanların üzerinde dizili olduğu köprülere de arastalı köprüler denilir imiş. Bu yazımızın konusu da arastalı köprüler üzerine.

Dünyada bu tanıma uyan köprü sayısı, yapılan araştırmalara göre, sadece dörtür. Ve bunlardan bir tanesi olan Irgandı Arastalı köprüsü Bursa’da Gökdere üzerinde bulunmaktadır. Internette yaptığım taramalardan diğer arastalı köprülerin Bulgaristan Lofça’da yer alan Osma köprüsü, diğer ikisi de Venedik’te yer alan Ponte Di Rialto ve Floransa Arno nehri üzerindeki Ponte Vecchio köprüleri olduğu bilgisine ulaştım.

577 yıllık geçmişi ile gelenksel halk sanatları atelyeleri ile yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken Irgandı köprüsü 1442 yılında, Irgandı Ali oğlu tüccar Hoca Muslihuddin tarafından, Hacı İvaz Paşa’nın vakfiyesinde şahit gösterdiği Abdullah oğlu Timurtaş’a yaptırılmış olduğu sanılmaktadır. Köprünün Irgandı ismi de buradan gelmektedir.

1573-1589 yılları arasında Bursa’ya gelen Alman Reinhardt Lubenau, Irgandı köprüsünün tek kemerinin üstünde dükkânların sıralandığını bildirir. 1640’ta Bursa’yı ziyaret eden Evliya Çelebi ise köprünün üzerindeki çarşıda 200 kadar hallaç dükkânı olduğunu belirtir. Ayrıca yine kaynaklardan elde edilen bilgiye göre, Irgandı köprü çarşısının iki ucunun büyük demir kapılarla geceleri kapandığı belirtmektedir.

Osmanlı Devleti’nde on dokuzuncu asırda yetişen Türk devlet ve ilim adamı, tarihçi, hukukçu, şair Ahmed Cevdet Paşa’nın verdiği bilgiye göre, 1855 depreminde köprünün üzerindeki dükkanların hasar görmüştür. Ayrıca millî mücadele yıllarında Bursa’yı işgal eden Yunanlıların 1922’de geri çekilirken köprüyü tahrip edip üstündeki dükkânların tamamen ortadan kaldırıldığı bilinmektedir.

Bu günkü görünümünü 2004 yapılan restorasyon ile kazanan köprü, yaklaşık 15 dükkanı ile, sedefkârlıktan çiniciliğe kadar el işçiliğinin en güzel örneklerini sunan zanaatkârlara ev sahipliği yapıyor. Köprünün Osmangazi ayağında, bulunan Irgandı Sanat galerisi de sanatçılar ve sanat severler tarafından yoğun ilgi görüyor.

Araç çubuğuna atla